استفاده از اینترنت و اتصال به شبکه‌های مجازی و سرویس‌های خدمات اینترنتی این روزها چنان ضروری است که بسیاری کشورهای پیشرفته جهان درهای استفاده از اینترنت پرسرعت را باز کرده‌اند تا مردم به صورت عمومی و رایگان از این خدمات استفاده کنند.

این امکان در بیرون از فضاهای بسته سفرهای غیرضروری و درون‌شهری را کاهش می‌دهد؛ چراکه با استفاده از امکانات غیرحضوری امور اداری دیگر نیازی به تحویل نامه‌های دستی نیست.

همچنین بیشتر دانشجویان و دانش‌آموزان که ساعاتی از روز نیاز به اینترنت دارند بدون محدودیت می‌توانند از اینترنت‌های بیرون از ساختمان که در برخی پارک‌ها و خیابان‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس و تاکسی است، استفاده کنند.

این امکان در حال حاضر در کشورمان در اختیار اپراتور نسل سوم تلفن همراه رایتل است که تاکنون فرصت اجرای آن را به صورت رسمی نیافته است.
مسوول روابط عمومی شرکت رایتل در پاسخ به «دنیای اقتصاد» درباره چگونگی اجرای این پروژه اعلام کرد که این طرح به صورت آزمایشی در حال اجراست و در پی به دست آمدن نتایج آن در ۶ماه آینده این اپراتور تصمیم خود را مبنی بر ورود رسمی به این پروژه اعلام می‌کند.
ارائه مشروط وای‌فای شهری
اجرای اینترنت رایگان شهری در کشورما تحت ضوابطی انجام می‌شود که نیاز به مصوبه سازمان تنظیم و مقرارت رادیویی دارد. درحالی‌که به نظر می‌رسد اپراتورهای بزرگ بتوانند از این قابلیت به خوبی استفاده کنند، اما از ابتدا موارد قانونی برای اجرای این پروژه وجود داشت.

چراکه بر اساس مصوبه شماره ۴ جلسه شماره ۱۷۶ مورخ ۲۸/۰۷/۱۳۹۲ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی استفاده از فناوری وای‌فای در باندهای فرکانسی GHz ا ۲.۴۰ و GHz ا ۵.۸۰ به دو دسته ارائه خدمات درون‌ساختمانی (InDoor) و برون ساختمانی (Outdoor) تقسیم شده است.

این مصوبه شرایطی را برای ارائه خدمات وای‌فای برون ساختمانی قائل شده است از جمله اینکه در بند اول آورده شده که شرکت‎های ارائه‌کننده خدمات اینترنت با هماهنگی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی می‌توانند در مناطق روستایی و سایر نقاطی که شرکت‌های دیگر تمایلی به ارائه خدمات اینترنت ندارند با استفاده از فناوری وای‌فای نسبت به ارائه خدمات اینترنت به صورت برون ساختمانی (Outdoor) اقدام کنند.

همچنین در بند ۲ شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات اینترنت تا پایان دوره حفاظت اپراتور سوم تلفن همراه به غیر از نقاط مندرج در بند یک مجاز به ارائه خدمات اینترنت مبتنی بر فناوری وای‌فای به صورت برون ساختمانی (Outdoor) نیستند.

در بند ۳ این مقررات تاکید شده که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی موظف است پس از ابلاغ این مصوبه از فعالیت‌های غیرمجاز ارائه خدمات اینترنت مبتنی بر فناوری وای‌فای به صورت برون‌ساختمانی (Outdoor) جلوگیری به عمل آورد. در نهایت در بند ۴ این مصوبه اعلام شده که شرکت خدمات ارتباطی رایتل می‌تواند در چارچوب پروانه صادره از فناوری وای‌فای برای ارائه خدمات موضوع پروانه اقدام کند.

احدی، کارشناس وزارت سازمان تنظیم مقررات رادیویی نیز به «دنیای اقتصاد» می‌گوید که در حال حاضر این مجوز تنها برای رایتل صادر شده و فقط در صورتی که رایتل قصد نداشته باشد در برخی مکان‌ها سرمایه‌گذاری کند، اپراتورهای دیگر می‌توانند آن را اجرا کنند.

او می‌گوید: «این به معنی انحصار نیست چراکه اپراتورهای تری‌جی دیگری می‌توانند وارد این موضوع شوند، ولی شرایطی دارد و برای همه امکان‌پذیر نیست. در حال حاضر شرکت‌های pap (شرکت‌های اینترنت پرسرعت) می‌توانند وای‌فای ارائه بدهند. این مصوبه‌ای است که فعلا تاریخ ندارد و ممکن است مصوبه بعدی چنین چیزی را لغو کند. به گفته احدی، این کار نیاز به پروانه دارد و صدور پروانه توسط سازمان تنظیم مقررات انجام می‌شود که این سازمان با توجه به صلاحدیدی که دارند این کار را انجام می‌دهد. بنابراین ارائه هرسرویسی برای همه مجاز نیست.

او تاکید می‌کند: «هرکس براساس پروانه‌ای که می‌گیرد می‌تواند خدمات ارائه کند. برای وای‌فای هم به همین صورت است و بر اساس شرایطی که دارنده پروانه دارد باید برای سازمان ایجاد کند و هر شرکت دیگری بخواهد این کار را انجام دهد امکانش نیست. اصولا هرتکنولوژی جدیدی مثل تری‌جی یا ال‌تی‌ای که وارد می‌شوند بسته به صلاحدید مسوولان پروانه می‌گیرند و اپراتورها بر اساس تمایل‌شان به ارائه آن سرویس به سازمان درخواست می‌دهند و سازمان نیز باتوجه به نیازی که جامعه به آن سرویس دارد، تصمیم‌گیری می‌کند که به اپراتور پروانه بدهد یا خیر.
نمونه‌های اینترنت بیرون از ساختمان
پیش از این اما شهرداری تهران تصمیم به اجرای پروژه وای‌فای بیرون از ساختمان نظیر خیابان یا پارک گرفته بود که با هشدار سازمان تنظیم و مقررات رادیویی مواجه شد.

حالا اما شهرداری در حال ارائه سرویس اینترنت رایگان به صورت وای‌فای در یک خط اتوبوس بی‌آرتی است که در خط علم و صنعت (شهید براری – پایانه علم و صنعت) ارائه می‌شود. این خط حدود ۵/۱۰ کیلومتر طول دارد و بیشتر مسافران استفاده‌کننده از این خط دانشجو هستند. گفته شده هدف از ارائه این سرویس ایجاد این امکان برای دانشجویان بوده تا آنها بتوانند از لپ‌‌‌تاپ و تبلت خود برای اتصال به اینترنت در طول مسیر استفاده کنند.

اما در جایی که مصداق خوبی برای ضرب‌المثل «جا برای سوزن انداختن نیست» است چطور تبلت، نوت‌بوک یا لپ‌تاپ‌مان را باز کنیم تا به اینترنت وصل شویم؟ این طرح که در حال حاضر به صورت آزمایشی اجرا می‌شود، قرار است در صورت استقبال از طرف مسافران اتوبوس‌ها، به سایر خطوط اتوبوسرانی تهران گسترش یابد. اما از زمانی که طرح اجرایی و خبررسانی شد واکنش جالب مسافران این خط اتوبوس را در پی داشت که در یکی از سایت‌های وابسته به شهرداری تهران اظهار نظر کردند.

«والا تو این اتوبوس‌هایی که باید دنبال جای دست برای آویزون شدن بگردی اینترنت می‌خوایم چه جوری استفاده کنیم؟ فرهنگ‌سازی شه که از اینی که هست شلوغ‌تر بشه اتوبوس‌ها ؟»

«هرچند تو این اوضاع BRT‌ها نیاز به اکسیژن بیشتر از اینترنت به نظر می‌رسه، ولی به‌منظور کلاس گذاشتن و صد البته فرهنگ‌سازی کار خوبیه.»

«عده‌ای نظرشون این بود که از این جهت این حرکت خوب هستش که افراد بیشتری رو به استفاده از حمل و نقل عمومی تشویق می‌کنه، در صورتی که اگر نگاه دقیق‌تری داشته باشیم شاید در کوتاه‌مدت افراد بیشتری رو تشویق کنه ولی پس از مدتی وقتی افراد می‌بینن که حتی نمی‌تونن پاشون رو تو اتوبوس بذارن از شدت شلوغی (توصیف شرایط قبل از اینترنت دار شدن BRT ) دیگه به کلی زده می‌شن… اگر بخوان واقعا و به طور عملی مردم رو به استفاده از BRT ترغیب کنن باید تعداد اتوبوس‌هارو افزایش بدن، این‌طوری حتی اگه اینترنتی هم در کار نباشه مردم ترجیح میدن راحت و با آرامش داخل اتوبوس سوار بشن و بتونن نفس راحت بکشن تا اینکه بخوان ماشین شخصی بردارن… حالا شما بیاین اینترنت پرسرعت بذارین تو اتوبوسی که ملت نمی‌تونن گوشیشون رو از شدت فشار جمعیت از جیبشون در بیارن، چه فایده!

البته نفس عمل از جنبه‌های مختلفی خیلی هم مثبته ولی نیازهای جامعه باید بر اساس اولویت رسیدگی و عملی بشن.»

همچنین وقتی ایده وای‌فای شهری مطرح شد این فکر به ذهن مسوولان سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد رسید که اینترنت وای‌فای در خیابان‌های اطراف حرم رضوی راه‌اندازی کنند. در زمان اجرای این کار که قرار بود در روزهای نوروز برگزار شود اعلام شد که استفاده از اینترنت وای‌فای در کشور باید با مجوز سازمان تنظیم مقررات دریافت شود و به دلیل منع قانونی تاکنون امکان ارائه این سرویس وجود نداشته است.

به گفته مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد اپراتور رایتل به تازگی مجوز وای‌فای را از سازمان تنظیم مقررات دریافت کرده است و در همین راستا مذاکراتی با این اپراتور انجام شد.
تصویب مقررات ارائه خدمات وای‌فای عمومی
اخیرا با تصویب مقررات ارائه خدمات WiFi عمومی در کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، ارائه‌کنندگان خدمات موظف هستند هویت شخص حقیقی استفاده‌‌کننده در محیط‌های درون ساختمانی و برون ساختمانی را شناسایی کنند.

مقررات پروانه رادیویی عمومی بهره‌برداری از تکه باندهای فرکانسی ۵/۲۴۸۳-۲۴۰۰ مگاهرتز و ۵۲۵۰-۵۱۵۰ مگاهرتز، ۵۳۵۰-۵۲۵۰ مگاهرتز،۵۷۲۵- ۵۴۷۰ مگاهرتز و ۵۸۵۰-۵۷۲۵ مگاهرتز در شبکه‌های دسترسی رادیویی در کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تصویب شد.

عظیم فرد مدیرکل صدور پروانه سرویس‌های رادیویی این سازمان با اعلام این خبر گفت: دارندگان پروانه‌های ارائه خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات از رگولاتوری که در پروانه آنها یا براساس مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، ارائه خدمات با استفاده از بستر فناوری WiFi مجاز دانسته شده می‌توانند با رعایت مقررات پروانه رادیویی عمومی، پس از دریافت مجوز از اداره‌کل تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منطقه مربوط به خود و سایر مجوزهای لازم مانند مجوز شهرداری برای نصب دکل، از فناوری WiFi برای ارائه خدمات اینترنت استفاده کنند.

وی افزود: ارائه‌کنندگان خدمات موظف هستند هویت شخص حقیقی استفاده‌‌کننده در محیط‌های درون‌ساختمانی و برون‌ساختمانی را شناسایی کنند.