کاوش،موتور جستجوی تصویری ایرانی

اولین موتور جستجوی تصویری ایرانی که از دو سال قبل، مراحل آزمایشی را با موفقیت پشت سر گذاشته و به قابلیت هایی هم تراز موتورهای جستجوی بزرگ دنیا دست یافته است به دلیل حمایت نشدن، هنوز تجاری سازی نشده و دراختیار عموم قرار نگرفته است.

مدیر پروژه موتور جستجوی تصویری ایرانی ‘کاوش’ درباره سابقه این پروژه به خبرنگار علمی ایرنا گفت: طرح راه اندازی موتور جستجوی تصویری بومی از حدود سه سال پیش از طرف پژوهشکده فناوری اطلاعات دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی به سازمان فناوری اطلاعات ( از زیرمجموعه های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) پیشنهاد شد و مورد استقبال قرار گرفت و پس از توافق، اجرای آن به عهده این دانشگاه قرار گرفت.

دکتر علی احمدی درخصوص ویژگی های این موتور جستجو توضیح داد: این سامانه هم جنبه های متن و هم تصویر را داراست به عبارت دیگر، جستجو در این موتور هم براساس کلید واژه و هم براساس تصویر و هم ترکیبی از این دو صورت می گیرد.

رییس دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی یادآور شد:در زمان شروع پروژه، هنوز موتور جستجوی گوگل چنین امکانی را به سختی و با خطای زیاد فراهم می کرد و در داخل کشور هم اصولا در این زمینه اقدامی صورت نگرفته بود و هنوز هم به جز یکی دو مورد مختصر، کاری صورت نگرفته است.

وی ادامه داد: پس از فراهم کردن مقدمات لازم، کار پروژه را از تیرماه 90 شروع کردیم و در سال 91، نسخه آزمایشی موتور با حضور مسوولان سازمان فناوری اطلاعات در دانشگاه خواجه نصیر برای حجم حدود یک میلیون صفحه دامین فارسی (صفحات وب فارسی) و با دقتی که مورد تایید کارفرما بود، رونمایی شد.

احمدی افزایش تعداد صفحات و توسعه حوزه جستجوی موتور و بالا بردن دقت آن را مهم ترین هدف این پروژه از زمان ارائه اولین نسخه آن تاکنون عنوان کرد.

به گفته وی، افزایش قابلیت اجرای موتور جستجوی تصویری به بیش از یکصد میلیون صفحه درعین برخورداری از دقت لازم یکی از هدف گذاری های اصلی این پروژه است که تلاش برای تحقق آن ادامه دارد.

مدیر پروژه اولین موتور جستجوی تصویری ایرانی درباره دیگر اهداف و ضرورت های اجرای این طرح گفت: با توجه به اینکه ‘کاوش’ اولین موتور جستجوی تصویری در ایران است و قرار است در رقابت با موتورهای جستجوی خارجی قرار گیرد سعی کرده ایم انطباق لازم را با ویژگی های زبان فارسی و مشخصات وب سایت های فارسی داشته باشد تا بتواند جستجویی با دقت بالاتر را ارائه کند.

احمدی در تشریح دستورالعمل و نحوه استفاده کاربران از این موتور جستجوی تصویری گفت: در این طرح، این امکان وجود دارد که کاربر یک تصویر دلخواه را بارگذاری کند و موتور بر اساس جستجو در نمایه های تصویری، تمام تصاویر مشابه آن را برایش استخراج و نمایش دهد.امکان دوم هم که معمولا بیشتر کاربرد دارد آن است که کاربر تعدادی کلید واژه را وارد می کند مثلا ‘دانشگاه خواجه نصیر’، موتور تمام تصاویر مرتبط با آن را در تمامی صفحاتی که تصاویر دانشگاه خواجه نصیر در آنهاست شناسایی و نمایش می دهد تا کاربر بتواند جستجویش را با انتخاب یکی از این تصاویر و جستجو برای تصاویر مشابه آن، در مراحل دیگر تکمیل کند.

بدین ترتیب با بکارگیری ترکیبی از نمایه های متنی و تصویری امکان یک جستجوی کامل برای کاربر فراهم آمده است. همچنین این موتور قابلیت آن را دارد که بصورت یک افزونه جهت جستجو در پایگاه تصاویر محلی یک سازمان یا موسسه مورد استفاده قرار گیرد.

دکتر احمدی اشاره کرد: البته گوگل از مدتی پیش، امکان جستجوی تصویری را بصورت عملیاتی روی موتور خود قرار داده است ولی دقت آن هنوز در حد قابل قبول نیست و روی صفحات فارسی نیز کارایی مورد انتظار را ندارد.

** گلایه از مسوولان حوزه فناوری اطلاعات کشور

مدیر پروژه موتور جستجوی تصویری ضمن گلایه از مسوولان حوزه فناوری اطلاعات کشور گفت: متاسفانه در پروژه ای با این درجه از اهمیت که از نظر نو بودن کار، همپای رقبایی مانند گوگل است هنوز مدتها پس از راه اندازی آزمایشی طرح، سرمایه گذاری و حمایت لازم برای تجاری سازی و ورود آن به بازار صورت نگرفته است.

وی در عین حال بیان داشت: البته مسوولان سازمان فناوری اطلاعات در مرحله راه اندازی اولیه طرح از پروژه حمایت کردند. وی بی توجهی مسوولان کشور به این پروژه را موجب دلسردی اعضای تیم پژوهشی خواند و گفت: وقتی شاهد فعالیت رقبای جهانی با این سرعت و حجم سرمایه هستیم می بایست یک اراده ملی برای پیشبرد کار در میان باشد تا رقابت را وانگذاریم. وی گفت: به نظر من، وجود این اراده جدی و ملی برای پیشبرد کار، مهم تر از بودجه است چراکه در کشور ما پول به اندازه کافی هست اما نحوه هزینه کردها صحیح نیست.

وی تاخیر در تجاری سازی موتور جستجوی تصویری ایرانی و معرفی نشدن آن در فضای عمومی سایبر را عامل از دست رفتن زحمات چندین ساله محققان داخلی و پیشی گرفتن رقبا توصیف کرد و گفت: سه سال پیش که کار شروع شد هنوز موتور جستجوی تصویری گوگل عملیاتی نشده بود و در واقع ما جزو اولین تیم های فعال در زمینه جستجوی محتوایی تصویر بودیم.

احمدی در مورد زمان لازم برای عملیاتی شدن موتور جستجوی کاوش گفت: چنانچه حمایت لازم صورت گیرد این موتور ظرف مدت شش تا هشت ماه می تواند به صورت تجاری وارد بازار شود و مورد استفاده عموم قرار گیرد.