اندر احوالات حضور هکر در رسانه
دیروز در اتفاقی نادر و کم‌سابقه برای ما ایرانی‌ها؛ یک هکر ۲۰ ساله به نام «شایان» در یک برنامه زنده تلویزیونی حاضر شد و با جسارت و شجاعت تمام به هک‌های غیرقانونی خود اعتراف کرد که در پی آن انعکاس وسیعی در فضای مجازی یافت و مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. داستان از این قرار است که برنامه مناسبتی «ماه عسل» احسان علیخانی در روز دوشنبه ۳۱ خرداد گفت‌وگوی رودررو و زنده‌ای با یک هکر جوان اهوازی داشت.
این هکر که با رضایت کامل خودش در برنامه حاضر شده بود از مدرسه‌گریزی و عشق و علاقه وافرش به اینترنت سخت گفت و اینکه در دوران نوجوانی هیچ‌چیز در دنیای خارج جز اینترنت برایش جذاب و هیجان‌انگیز و برانگیزنده نبوده است و همین عشق و علاقه در کنار استعداد و انگیزه و نشناختن نیازهایش از سوی خانواده و مدرسه باعث رفتن به سوی هک ایمیل‌های قدیمی و معروف قیمتی یاهومسنجر شده و در نهایت در سن ۱۷ سالگی سر از ساختن سایت‌های جعلی بانک و سرقت اطلاعات کارت‌های بانکی افراد مختلف درمی‌آورد. انتهای این داستان به برداشت پول از حساب‌های افراد مختلف و شکایت مردم و کشف و دستگیری توسط نیروی پلیس افتا و گذراندن دوران زندان ختم می‌شود و اینکه در سراسر ایران به دنبال جلب رضایت شاکیان باشد. ویدیوی این برنامه را می‌توانید در آپارات ببینید.
این گفت‌وگوی زنده و شجاعانه نکات ظریف و پندهای بزرگی در خود نهفته داشت که به سادگی گذر از آن‌ها و بازگونکردن‌شان کمی بی‌لطفی است. در ادامه به اختصار به هریک از این موارد اشاره می‌کنم:
۱- برای اولین بار در ایران به طور واقعی و زنده با یک هکر گفت‌وگوی تلویزیونی انجام شد تا تمام مردم به خوبی لمس کنند یک هکر کیست و می‌تواند چه شکل و شمایلی داشته باشد و از چه قشر و فرهنگ و سطح سواد و آموزه‌هایی است. تا کنون زیاد درباره هک و هکر و خرابکاران اینترنتی صحبت شده است اما هیچ‌وقت از نزدیک به مردم نشان ندادیم یک هکر لزوما بزه‌کار نیست یا اینکه یک هکر حتما نباید چاقوکش و معتاد و عضو تیم‌های جاسوسی با انبوهی از مواد منفجره و بمب‌های دست‌ساز و ابزارهای خارق‌العاده جمیزباندی باشد. هکر جوان دیروزی از یک خانواده بسیار متوسط و معمولی بود و پدرش بازنشسته و راننده تاکسی است. انگیزه‌های این هکر هم آن‌طور که خودش بارها تکرار و تاکید کرد فقط کنجکاوی‌های دوران جوانی و واکنش به محیط بیرونی بوده که او را پس زده بودند. حتا این فرد پول اضافه سرقت شده توسط خودش که بانک به او داده را پس می‌‌دهد
۲- به نظرم محققان و کارشناسان فنی حوزه امنیت اطلاعات و صد البته جامعه شناسان و روان شناسان باید این برنامه را نه یک بار بلکه چندین بار ببینند؛ چون در پس صحبت‌های این هکر می‌توان ریشه‌ها و دلایل کشیده شدن به سوی خلاف سایبری و انگیزه‌های سرقت‌های مالی در فضای اینترنت را یافت و صد البته شکاف‌های امنیتی و نقض‌هایی که باعث می‌شوند یک جوان ۱۷ ساله بدون هیچ‌گونه آموزش یا نرم‌افزار خاصی یا استفاده از سرورها و پهنای‌باند بسیار بالایی و فقط با یک مودم روتر وای‌فای خانگی اطلاعات صدها کارت اعتباری را به دست بیاورد.
۳- این هکر در خلال گفت‌وگوهایش چندین بار به عدم آگاهی و هشیاری و اشتباه مردم نسبت به نحوه صحیح استفاده از بانکداری الکترونیکی و کارت‌های اعتباری و محافظت از رمزعبور دوم کارت و غیره اشاره کرد و حتا اعتقاد داشت نه دانش او بلکه عدم توجه و دقت افراد باعث شده او بتواند اطلاعات مهم کارت‌ها را به دست بیاورد. این موضوع هم برای عموم افراد و هم برای دستگاه‌های متولی امنیت اطلاعات و البته برای بانک‌ها بسیار اهمیت دارد.
۴- از دیروز تا کنون چندین نفر از اعضای خانواده و آشنایان برای تغییر رمز دوم کارت‌های اعتباری خود اقدام کردند؛ چون به چشم خود دیدند یک جوان ۲۰ ساله چطور شش ماه تمام اطلاعات کارت‌های مردم را داشته و ازشان استفاده نکرده تا به موقع و در صورت نیاز و برحسب مورد یا کاملا شانسی به سراغ برداشت پول ازشان برود. حضور هکر در یک برنامه زنده تلویزیونی تاثیرش هزاران برابر بیشتر از صدها پیام و آگهی و هشدار و مقاله و دستورالعمل است. مردم تا چیزی را از نزدیک لمس نکنند و با تمام وجود باورش نداشته باشند؛ حاضر نیستند برایش وقت بگذارند و جدی بگیرندش!
۵- نکته مهم دیگری که در برنامه دیروز ماه عسل خودنمایی می‌کرد و خود هکر نیز به آن اذعان داشت؛ دست بالای دست بودن در فضای مجازی و مهارت‌های هکری است. شایان ۲۰ ساله اعتراف می‌کرد اصلا لحظه‌ای نمی‌دانسته و تصور نمی‌کرده افرادی در ایران باشند که ۲۴ ساعته کارشان رصد کردن اتفاق‌های این‌چنینی و پیگیری شکایت‌های مردم و یافتن افراد و هکرهای پشت سر سرقت‌های اینترنتی یا هر خلاف سایبری دیگری باشد. این هکر جوان گفت که چطور انواع مکانیزم‌ها و ترفندها را برای ناشناس ماندن و عدم امکان پیگیری برداشت‌کننده پول از حساب‌های افراد به‌کار گرفته اما باز هم توسط نیروی پلیس فتا شناسایی و دستگیر می‌شود. بنابراین؛ از یک رسانه با مخاطب چند ده میلیونی هشدار و پیامی برای تمامی هکرهای مبتدی و حرفه‌ای ارسال شد که نشان‌دهنده توانایی واقعی پلیس فتا ایران در کشف و شناسای و دستگیری این نوع خلاف‌کاران است.
۶- سوالی که تمام ذهن من را درگیر خودش کرده این است: «این هکر ۲۰ ساله پس از گذراندن دوران محکومیت و زندان هشت ساله؛ چه آینده‌ای در انتظارش است؟» آیا دوباره به درون لاک خود خزیده و ۲۴ ساعته پای اینترنت خواهد بود یا اینکه بنا بر گفته خودش به سراغ برق‌کشی ساختمان که اصلا استعدادش را ندارد و دوست‌اش هم ندارد؛ می‌رود یا اینکه شرکت‌های امنیتی و بخش‌های فاوای بانک‌ها با حقوق بسیار بالایی استخدامش می‌کنند تا شبانه‌روز مشغول شناسایی باگ‌ها و شکاف‌های امنیتی سایت‌ها و ابزارهای‌شان باشد؟ در تمام دنیا «هکر کلاه سفید» یک شغل و یک مهارت بسیار قابل احترام محسوب می‌شود و شرکت‌های امنیتی این نوع هکرها را استخدام می‌کنند و پول گزافی می‌دهند تا سایت‌شان را هک کنند.
۷- وقتی از شایان پرسیده شد «قهرمان زندگی تو چه کسی است؟» انتظار داشتم نام یکی از هکرهای معروف دنیا را به زبان بیاورد یا یک گروه هکری را معرفی کند ولی جوابی داد که شوکه‌ام کرد. شایان خیلی سریع و بدون اندکی فکر کردن گفت: «پدرم!» و وقتی احسان علیخانی ازش پرسید چرا؟ پدر تو که یک راننده تاکسی ساده در اهواز است؛ جواب داد: «چون در خلال این ماجراها مرا درک کرد و از خانه بیرونم نکرد و نگفت دیگر این پسر را نمی‌خواهم. همراه من در تمام مشکلات و دوران بد زندگی‌ام بود.»
منبع شبکه
